انسان موجودی تصمیم گیرنده است و بخش قابل توجهی از تصمیمات ما، خواه آگاهانه و خواه ناآگاهانه، به منابع مالی و مدیریت آن مربوط میشود. اقتصاد و حسابداری، جنبههای عددی و منطقی پول را بررسی میکنند؛ اما در پس هر تراکنش، سرمایهگذاری یا پسانداز، یک مجموعه پیچیده از باورها، احساسات و سوگیریهای ذهنی قرار دارد که به عنوان روانشناسی پول شناخته میشود. این علم نوظهور، به بررسی چرایی رفتارهای مالی ما میپردازد و درک آن، برای هر کسی که قصد دارد وضعیت موجود مالی خود را مدیریت کند، ضروری است.
روانشناسی پول چیست و نقش هوش مالی در آن
روانشناسی پول چیست؟ این حوزه مطالعاتی، تقاطع علم روانشناسی و سواد مالی است که بررسی میکند چگونه نگرشها، احساسات و تجربیات گذشته ما بر تصمیمات مالی که میگیریم، تأثیر میگذارد. به عبارت دیگر، پول فقط یک ابزار مبادله نیست و نمادی از امنیت، قدرت و آزادی است که نحوه تعامل ما با آن، ریشه در الگوهای ذهنی عمیق دارد.
نقش هوش مالی در روانشناسی پول بسیار حیاتی است. هوش مالی صرفاً توانایی حساب و کتاب نیست، بلکه شامل مهارتهایی چون بودجهبندی، سرمایهگذاری، مدیریت بدهی و مهمتر از همه، کنترل هیجانات در مواجهه با پول است.
اما شاید بپرسید رابطه بین هوش مالی و روانشناسی پول چیست؟ روانشناسی پول به ما کمک میکند تا سوگیریهای ذهنی خود را شناسایی کنیم و هوش مالی، ابزارهای منطقی و دانش مورد نیاز را برای غلبه بر این سوگیریها فراهم میکند.
تکنیکهای روانشناسی پول برای تغییر ذهنیت
برای ایجاد تحول پایدار در وضعیت مالی، باید ذهنیت خود را تغییر دهیم. در این زمینه سوال پیش میآید که چگونه میتوان ذهنیت ثروتساز را از منظر روانشناسی پول پرورش داد؟ این امر مستلزم اجرای تکنیکهای روانشناسی پول است که عبارتاند از:
1. شناسایی اسکریپتهای پولی
باورهای ناخودآگاهی که در دوران کودکی شکل گرفتهاند (مانند پول چرک کف دست است یا پول به سختی به دست میآید). شناسایی و به چالش کشیدن این باورهای محدودکننده، اولین گام است.
2. ایجاد فاصله ذهنی با پول
پرهیز از تصمیمگیریهای مالی بزرگ در اوج هیجان (شادی یا ترس). این کار به ما کمک میکند تا از سیستم ۱ (تفکر سریع و هیجانی) به سیستم ۲ (تفکر آهسته و منطقی) مغز برویم.
3. قدردانی مالی
این بخش شامل تمرکز بر داراییها و موفقیتهای مالی موجود، به جای تمرکز بر کمبودها میشود. این تکنیک، احساس غنی بودن را تقویت کرده و ذهنیت فراوانی را جایگزین ذهنیت کمبود میکند.
کنترل ولخرجی و عادات مالی صحیح
یکی از چالشهای بزرگ در مدیریت مالی، ولخرجی افراطی است. چگونه میتوان ولخرجی افراطی را از دیدگاه روانشناسی پول کنترل کرد؟ ولخرجی معمولاً ریشه در تلاش برای پر کردن خلأهای احساسی، تأییدطلبی اجتماعی یا لذتهای آنی دارد. کنترل این حالت، نیازمند موارد زیر است:
- روش پاکت پولی دیجیتال: بودجهبندی بر اساس دستهبندیهای مشخص و متوقف کردن هزینه در زمان اتمام بودجه تخصیص یافته، باعث میشود که محدودیتها به شکل ملموستری درک شوند.
- قانون 72 ساعت: خریدهای غیرضروری را برای 72 ساعت به تعویق بیاندازید. این کار به احساسات ناشی از خرید آنی فرصت میدهد تا فروکش کند و تصمیم منطقیتری گرفته شود.
اما سوال مهم در این مرحله این است که عادات مالی صحیح از دیدگاه روانشناسی پول چیست؟ این عادات بر ایجاد اتوماسیون (خودکارسازی) و سادگی تمرکز دارند:
- اختصاص خودکار درصدی از درآمد به پسانداز و سرمایهگذاری بلافاصله پس از دریافت حقوق
- کاهش تعداد حسابهای بانکی و کارتهای اعتباری برای کاهش پیچیدگی و سردرگمی ذهنی
روانشناسی پول و سرمایهگذاری
در عرصه روانشناسی پول و سرمایهگذاری، شناخت سوگیریها، کلید موفقیت بلندمدت است. به عنوان مثال، سرمایهگذاران اغلب دچار سوگیری تأیید میشوند و تنها به دنبال اطلاعاتی میگردند که باورهای قبلی آنها را تأیید کند یا دچار اثر گله شده و بدون تحلیل، دنبالهروی اکثریت میشوند. نکات روانشناسی پول برای سرمایهگذاران حیاتی است و در جدول زیر به صورت کامل به آنها پرداختهایم.
| راهکار از منظر هوش مالی | تعریف | سوگیری روانشناختی |
|---|---|---|
| تمرکز بر اهداف بلندمدت و تنظیم حد ضرر منطقی | درد ناشی از زیان، تقریباً دو برابر لذت کسب سود با همان میزان است. | زیانگریزی |
| استفاده از تحلیل فاندامنتال (بنیادی) به جای قیمتهای قبلی | گیر کردن ذهن روی یک قیمت اولیه یا یک ارزش مرجع تصادفی. | لنگر اندازی |
| متنوعسازی سبد سرمایهگذاری و اجتناب از تکسهم بودن | باور به این که توانایی پیشبینی بازار را دارید. | اعتماد به نفس بیش از حد |
آموزش روانشناسی پول برای نوجوانان
اهمیت آموزش روانشناسی پول برای نوجوانان در ایجاد یک نسل با ذهنیت مالی سالم غیرقابل انکار است. آموزش باید شامل درک ارزش زمان پول، تفاوت بین نیاز و خواسته و مهمتر از همه، تمرین مدیریت ریسک در سنین پایین باشد. ما در هلدینگ چابک با هدف حمایت از کسب و کارهای فنآور محور، برآنیم که نیازهای شما را در این مسیر برطرف سازیم. جهت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
منبع:
