نحوه حل مشکلات و نوآوری با رویکرد انسان‌محور! این روزها تفکر طراحی در دنیای تجارت و کسب‌وکار محبوبیت زیادی پیدا کرده و موردتوجه قرار گرفته است. اما تفکر طراحی دقیقاً چیست؟ چرا برای کسب‌وکارها اهمیت دارد؟ چه مزایایی می‌تواند برای کسب‌وکارها داشته باشد؟ در این مقاله از بلاگ هلدینگ چابک، به جواب این سؤال‌ها و چند پرسش مهم دیگر خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید. البته برای مطالعه بیشتر در مورد تفکر طراحی می توانید کتاب تفکر طراحی در کسب و کار را مطالعه کنید.
تفکر طراحی چیست؟
تفکر طراحی رویکردی انسان‌محور، خلاق و مشارکتی برای حل مساله است. تفکر طراحی نیازها و خواسته‌های انسان را در مرکز فرایند تفکر قرار می‌دهد. این فقط در مورد طراحی محصولات یا خدمات نیست، بلکه در مورد طراحی راه‌حل‌هایی است که برای مصرف‌کنندگان نهایی و ذی‌نفعان، امکان‌پذیر و قابل‌اجرا هستند.
تفکر طراحی مفهوم جدیدی نیست، اما در دنیای کسب‌وکار فعلی، اهمیت زیادی پیدا کرده است. چون رقابت و نوآوری شدیدتر و سریع‌تر از همیشه است و انتظارات و ترجیحات مشتری دائماً در حال تغییر است. کسب‌وکارهایی که می‌خواهند در این محیط پویا و نامطمئن زنده بمانند و رشد کنند، باید رویکردی مشتری‌محور در استراتژی‌های خود اتخاذ کنند. تفکر طراحی می‌تواند به آنها در دستیابی به این هدف کمک کند.
درک مراحل تفکر طراحی
مرحله اول: همدلی
در مرحله همدلی، هدف این است که به‌خوبی با کاربران و نیازهای آنها آشنا شویم. این کار را با انجام تحقیقات کیفی مانند مصاحبه، مشاهده و پرسش‌نامه انجام می‌دهیم. هدف از این مرحله این است که دیدگاه کاربران را درک کنیم و از دیدگاه آنها به مشکل نگاه کنیم.
برای انجام این کار، می‌توانیم از روش‌های زیر استفاده کنیم:
- مصاحبه: با کاربران مصاحبه می‌کنیم و از آنها در مورد تجربه خود با مشکل می‌پرسیم.
- مشاهده: کاربران را درحالی‌که از محصول یا خدماتی استفاده می‌کنند، مشاهده می‌کنیم.
- پرسش‌نامه: پرسش‌نامه‌هایی را در مورد تجربه کاربران با مشکل طراحی می‌کنیم.
مرحله دوم: تعریف
در مرحله دوم، اطلاعات جمع‌آوری شده در مرحله اول را تحلیل می‌کنیم و سعی می‌کنیم مشکل را به طور دقیق تعریف کنیم. هدف از این مرحله این است که مشکل را به‌صورت واضح و مختصر بیان کنیم.
برای انجام این کار، می‌توانیم از روش‌های زیر استفاده کنیم:
- بازبینی داده‌های جمع‌آوری شده: داده‌های جمع‌آوری شده در مرحله اول را دوباره بررسی می‌کنیم و سعی می‌کنیم الگوها و روندها را شناسایی کنیم.
- تجسم داده‌ها: داده‌ها را به‌صورت نمودار، تصویر یا سایر اشکال بصری نمایش می‌دهیم تا بهتر آنها را بفهمیم.
- مدل‌سازی ذهنی: سعی می‌کنیم مشکل را از دیدگاه کاربران درک کنیم و یک مدل ذهنی از مشکل ایجاد کنیم.
مرحله سوم: ایده‌پردازی
در مرحله سوم، راه‌حل‌های بالقوه برای حل مشکل را ایجاد می‌کنیم. هدف از این مرحله این است که از محدودیت‌ها رها شویم و ایده‌های خلاقانه‌ای را مطرح کنیم.
برای انجام این کار، می‌توانیم از روش‌های زیر استفاده کنیم:
- تخیل‌پردازی: بدون هیچ محدودیتی، ایده‌های خود را مطرح می‌کنیم.
- تبدیل مشکلات به فرصت‌ها: سعی می‌کنیم مشکلات را به فرصت‌هایی برای نوآوری تبدیل کنیم.
- ترکیب ایده‌های موجود: ایده‌های موجود را با یکدیگر ترکیب می‌کنیم تا ایده‌های جدیدی ایجاد کنیم.
مرحله چهارم: نمونه اولیه
در مرحله چهارم، ایده‌های برتر را به‌صورت نمونه اولیه پیاده‌سازی می‌کنیم. هدف از این مرحله این است که ایده‌ها را آزمایش کنیم و بازخورد کاربران را دریافت کنیم.
برای انجام این کار، می‌توانیم از روش‌های زیر استفاده کنیم:
- ساخت مدل‌های فیزیکی: مدل‌های فیزیکی از ایده‌ها می‌سازیم تا کاربران بتوانند آنها را لمس کنند و امتحان کنند.
- ساخت مدل‌های دیجیتال: مدل‌های دیجیتال از ایده‌ها می‌سازیم تا کاربران بتوانند آنها را در محیط مجازی تجربه کنند.
مرحله پنجم: آزمایش
در مرحله پنجم، نمونه اولیه‌ها را با کاربران آزمایش می‌کنیم و بازخورد آنها را دریافت می‌کنیم. هدف از این مرحله این است که مطمئن شویم راه‌حل‌های پیشنهادی پاسخگوی نیازهای کاربران هستند.
برای انجام این کار، می‌توانیم از روش‌های زیر استفاده کنیم:
- تست با کاربران واقعی: نمونه اولیه‌ها را با کاربران واقعی آزمایش می‌کنیم و بازخورد آنها را دریافت می‌کنیم.
- تست با کاربران فرضی: بازخورد کاربران فرضی را با استفاده از روش‌های مانند مصاحبه یا پرسش‌نامه جمع‌آوری می‌کنیم.
تفکر طراحی فرایندی قدرتمند است که می‌تواند به شما کمک کند راه‌حل‌های خلاقانه و کارآمدی برای مشکلات پیدا کنید. با پیروی از مراحل ذکرشده، می‌توانید از این فرآیند برای بهبود محصولات، خدمات و فرآیندهای خود استفاده کنید.
تفاوت تفکر طراحی با رویکرد سنتی حل مسئله
تفکر طراحی از چندین جهت با رویکردهای سنتی حل مسئله متفاوت است.
- تفکر طراحی انسان‌محور است: به این معنی که به‌جای نیازهای فنی یا تجاری، با نیازها و خواسته‌های انسان شروع و به پایان می‌رسد.
- تفکر طراحی مشارکتی است: به این معنی که سهام‌داران مختلف، مشتریان، کاربران، کارمندان، شرکا و غیره را در طول فرایند درگیر می‌کند.
- تفکر طراحی خلاقانه است: به این معنی که به‌جای تکیه بر راه‌حل‌های موجود یا مرسوم، شیوه تفکر خلاق و نوآورانه را تشویق و تقویت می‌کند.
- تفکر طراحی تکرارشونده است: به این معنی که به‌جای پیروی از یک فرایند ثابت یا خطی، همواره آزمایش، شکست و یادگیری را مجاز می‌داند.
مزایای تفکر طراحی برای کسب‌وکارها
تفکر طراحی مزایای مختلفی را برای کسب‌وکارها به همراه دارد، هم از نظر محصولات یا خدمات آنها و همچنین از نظر استراتژی‌های تجاری کلی. برخی از این مزایا را در ادامه مرور خواهیم کرد.
افزایش رضایت و وفاداری مشتری
تفکر طراحی به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا محصولات یا خدماتی را طراحی کنند و ارائه دهند که نه‌تنها مفید و قابل استفاده، بلکه لذت‌بخش و به یاد ماندنی باشند. کسب‌وکارها با همدلی با مشتریان خود و طراحی راه‌حل‌هایی که نیازها و انتظارات آنها را برآورده می‌کنند یا از آنها فراتر می‌روند، می‌توانند رضایت و وفاداری مشتریان را افزایش دهند و نرخ ریزش و فرسایش را کاهش دهند.
نوآوری و تمایز پیشرفته
تفکر طراحی می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند تا نوآوری و تمایز را تقویت کنند و راه‌حل‌های خلاقانه‌ای ارائه دهند که مزیت رقابتی آنها در بازار را تقویت کنند. کسب‌وکارها از راه همکاری با تیم‌های متنوع، تولید و آزمایش ایده‌ها و راه‌حل‌های مختلف، می‌توانند قدرت خلاقیت و حل مسئله خود را افزایش دهند و راه‌های جدید و بهتری برای ارائه ارزش به مشتریان یا کاربران خود کشف کنند.
بهبود عملکرد و کارایی
تفکر طراحی به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا عملکرد و کارایی خود را بهبود بخشند و راه‌حل‌هایی را ارائه دهند که قابل‌اجرا باشند و منابع و فرایندهای آنها را بهینه کنند. کسب‌وکارها می‌توانند با نمونه‌سازی و آزمایش راه‌حل‌های خود به‌وسیله کاربران و مشتریان واقعی، تکرار و بهبود بر اساس بازخورد و داده‌ها، ریسک‌ها و هزینه‌ها را کاهش دهند و کیفیت و سرعت خود را افزایش دهند.
چالش‌ها و ملاحظات تفکر طراحی
تفکر طراحی عصای جادویی نیست که بتواند تمام مشکلات و چالش‌هایی را که مشاغل با آن روبرو هستند حل کند. تفکر طراحی چالش‌ها و ملاحظات خاص خود را دارد که کسب‌وکارها باید از آنها آگاه و برایشان آماده باشند. برخی از چالش‌ها و ملاحظات آن را در ادامه باهم مرور می‌کنیم.
مقاومت و شک
تفکر طراحی ممکن است با مقاومت و تردید برخی از ذی‌نفعان کسب‌وکار مانند مدیران، کارمندان، مشتریان یا سرمایه‌گذارانی مواجه شود که ارزش و مزایای آن را درک نمی‌کنند و روش‌های سنتی یا مرسوم انجام کارها را ترجیح می‌دهند. برای غلبه بر این چالش، کسب‌وکارها نیاز به برقراری ارتباط و نشان دادن منطق و نتایج تفکر طراحی دارند. باید ذی‌نفعان را در فرایند طراحی مشارکت داده و به نگرانی‌های آنها رسیدگی شود.
محدودیت‌های زمان و منابع
تفکر طراحی ممکن است به زمان و منابع بیشتری نسبت به روش‌های معمول یا مورد انتظار حل مسئله نیاز داشته باشد. زیرا شامل مراحل، روش‌ها، ابزارهای مختلف، آزمایش، تکرار و اعتبارسنجی است. برای غلبه بر این چالش، کسب‌وکارها باید پروژه‌ها و فرایندهای طراحی خود را برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی کنند و تخصیص زمان و منابع را بر این اساس بهینه کنند. همچنین باید بین کیفیت و کمیت راه‌حل‌ها تعادل برقرار کنند و روی مهم‌ترین و تأثیرگذارترین آنها تمرکز کنند.
پیچیدگی و عدم‌قطعیت
تفکر طراحی ممکن است با مسائل و موقعیت‌های پیچیده و نامطمئن سروکار داشته باشد، گاهی ممکن است تعریف مسئله، راه‌حل، نتیجۀ روشن یا قطعی وجود نداشته باشد. برای غلبه بر این چالش، کسب‌وکارها باید ابهامات را بپذیرند و با آنها کنار بیایند. همچنین باید در برابر نیازها و تقاضاهای متغیر مشتریان و بازار انعطاف‌پذیر و سازگار باشند.
تفکر طراحی رویکردی موقت نیست، بلکه طرز فکر و فرایندی است که کسب‌وکارها باید همواره آن را با زمینه‌ها و اهداف خاص خود تطبیق دهند. همچنین باید چالش‌ها و ملاحظاتی که ممکن است به همراه داشته باشد را در نظر بگیرند و از نکات و استراتژی‌های عملی برای هدایت آنها استفاده کنند.
نتیجه
تفکر طراحی رویکردی خلاق و مشارکتی برای حل مسئله است که نیازها و خواسته‌های انسان را در مرکز توجه قرار می‌دهد. تفکر طراحی به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا محصولات و خدماتی را طراحی کنند که برای مشتریان و همچنین سهام‌داران آنها مطلوب باشد.
امیدواریم از این مقاله لذت برده و مطالب جدید و مفیدی یاد گرفته باشید. اگر سؤال، نظر یا تجربه‌ای برای به اشتراک گذاشتن دارید، لطفاً آنها را در بخش نظرها مطرح کنید. ما دوست داریم از شما بشنویم و از شما بیاموزیم.
با تشکر از شما برای مطالعه این مقاله و همراهی با ما.
