همکاری، یک هنر است. هنری که برای تسلط بر آن، نیاز به درک درست روابط انسانی، مهارت در ایجاد ارتباطات سازنده و توانایی کار در قالب یک تیم منسجم داریم. بدون شک، تقویت توانایی همکاری یکی از مهمترین سرمایهگذاریهایی است که هر فرد یا سازمانی میتواند برای موفقیت خود انجام دهد.
هنر همکاری
هنر همکاری، کلید گشودن درهای پیشرفت و دستیابی به اهداف بزرگ است. برای درک بهتر هنر همکاری، ابتدا باید نگاهی به چرایی اهمیت آن در محیط کار بیندازیم. در عصر اطلاعات و فناوری، پیچیدگی پروژهها و چالشهای کسبوکار بهقدری زیاد شده است که هیچ فرد یا بخشی بهتنهایی قادر به حل آنها نیست، موفقیت سازمانی تنها از طریق تلاش جمعی، تسهیم دانش و مهارت و کار تیمی به دست میآید. هنر همکاری نقشه راهی است که کارکنان و تیمها را قادر میسازد تا با هم متحد شوند و استعدادهای یکدیگر را شکوفا کنند.
چرا هنر همکاری (Art of Co-operating) اهمیت دارد؟
انسان موجودی اجتماعی است و بخش اعظم تواناییها و دستاوردهای خود را مدیون تعامل و همکاری با دیگران است. از این رو، هنر همکاری (Art of Co-operating) یکی از مهمترین مهارتهای زندگی فردی و حرفهای محسوب میشود. بدون مهارت در همکاری، حتی باهوشترین و توانمندترین افراد نیز در دستیابی به اهداف بلندپروازانه خود با مشکل مواجه خواهند شد.
هنر همکاری، چراغ راهی است که مسیر رسیدن به قلههای موفقیت را روشن میکند. ضرورت همکاری و کار تیمی، به ویژه در محیطهای کاری و کسبوکار، روز به روز بیشتر احساس میشود. شرکتها و سازمانهایی که قادر به ایجاد فرهنگ همکاری میان کارکنان، تیمها و حتی شرکای تجاری خود باشند، مزیت رقابتی ارزشمندی به دست میآورند.
مطالعات نشان دادهاند که تیمهایی با سطح بالای همکاری، نه تنها عملکرد بهتری دارند، بلکه رضایت شغلی و تعهد اعضای آنها نیز بیشتر است. بیجهت نیست که بسیاری از موفقترین شرکتهای جهان، توجه ویژهای به استخدام افراد با روحیه تیمگرایی بالا و پرورش فرهنگ همکاری در سازمان خود دارند.
اصول بنیادین هنر همکاری (Art of Co-operating)
برای کسب مهارت در هنر همکاری (Art of Co-operating)، ابتدا باید اصول و ارزشهای بنیادین حاکم بر روابط همکارانه را درک کنیم. این اصول، چارچوب فکری و رفتاری ما را در تعاملات کاری شکل میدهند و کیفیت همکاری ما با دیگران را تعیین میکنند. در اینجا به برخی از مهمترین این اصول اشاره میکنیم:
1. اعتماد و احترام متقابل
سنگ بنای هر رابطه همکارانه موفق، اعتماد دوجانبه و احترام به یکدیگر است. برای همکاری بهتر، باید نیت خیر داشته باشیم، به تواناییهای همتیمیهای خود باور داشته باشیم و با رفتار و گفتار خود، احتراممان را به آنها نشان دهیم. وقتی فضای اعتماد و احترام در تیم حاکم باشد، افراد در بیان ایدهها و انتقادات سازنده، راحتتر عمل میکنند و انگیزه بیشتری برای کمک به یکدیگر خواهند داشت.
2. ارتباطات باز و شفاف
جریان آزاد اطلاعات و ارتباطات صادقانه، رمز پویایی و چابکی تیمهاست. برای تسهیل همکاری، اعضای تیم باید تشویق شوند تا به راحتی نظرات، پیشنهادها و دغدغههای خود را با دیگران در میان بگذارند. هرچه شفافیت و صراحت در روابط کاری بیشتر باشد، احتمال بروز سوءتفاهمها و اختلافنظرهای مخرب کمتر خواهد بود. ارتباطات باز، مانند روغنی عمل میکند که چرخدندههای همکاری را روان میسازد.
3. مسئولیتپذیری فردی و جمعی
همکاری اثربخش، مستلزم آن است که هر فرد به سهم خود در قبال کل تیم احساس مسئولیت کند. اعضای تیم باید به تعهدات خود در قبال یکدیگر پایبند باشند، وظایف خود را به موقع و با کیفیت انجام دهند و پاسخگوی نتایج عملکرد خود باشند. از سوی دیگر، موفقیت و شکست در یک تیم، موضوعی جمعی است و همه در قبال آن سهیم و مسئول هستند. این احساس “مسئولیت در برابر تیم”، وجه تمایز تیمهای عالی از گروههای معمولی است.
4. تنوع و شمول
بهترین تیمها از افراد با پیشینهها، تخصصها و دیدگاههای متنوع تشکیل میشوند. تنوع، منبع خلاقیت و نوآوری در حل مسائل است. برای همکاری بهتر، باید فرهنگ شمول و احترام به تفاوتها را در تیم نهادینه کنیم. استقبال از ایدههای مختلف، به رسمیت شناختن توانمندیهای فردی و دادن فرصت برابر به همه برای مشارکت، زمینه را برای شکوفایی توان جمعی هموار میکند. هنر همکاری (Art of Co-operating) یعنی تبدیل تفاوتها به فرصتهای همافزایی.
5. انعطافپذیری و سازگاری
محیط کار پویا و متغیر امروز، همکاری میان افراد و تیمها را با چالشهای زیادی روبرو میکند. برای غلبه بر این چالشها، داشتن روحیه انعطافپذیر و قابلیت سازگاری بسیار مهم است. اعضای تیم باید آمادگی داشته باشند تا متناسب با شرایط، رویکردها و برنامههای خود را تغییر دهند. گشودگی نسبت به تغییر، تیم را قادر میسازد با چابکی خود را با تحولات محیطی وفق دهد و به همکاری اثربخش ادامه دهد.
حال که با اصول بنیادین هنر همکاری (Art of Co-operating) آشنا شدیم، نوبت آن است که نگاهی به تکنیکهای عملی تقویت این توانمندی بیندازیم. این تکنیکها در واقع نسخههای اجرایی اصولی هستند که پیشتر مرور کردیم. با ادغام آنها در عادتهای کاری خود و تیمتان، به تدریج شاهد تحول در سطح و کیفیت همکاریها خواهید بود.
1. درک و توافق بر اهداف مشترک
داشتن احساس هدفمندی، عامل اصلی انگیزش در هر کار گروهی است. برای آنکه افراد در تیم برای همکاری با یکدیگر ترغیب شوند، باید از ابتدا بر روی اهداف مشترک فهم و توافق داشته باشند. چه فلسفه وجودی کل تیم باشد، چه اهداف خاص یک پروژه، تیم باید بتواند آنها را به شفافیت تعریف و تشریح کند. بیانیه مأموریت یا منشور تیم، میتواند سندی باشد که این اهداف مشترک را روشن میسازد و مبنای توافق جمعی قرار میگیرد.
2. تعیین نقشها و مسئولیتها
وقتی اهداف مشخص شد، باید مسیر رسیدن به آنها نیز ترسیم گردد. برای هماهنگی میان اعضای تیم، تقسیم کار و تعیین نقشهای هر فرد ضروری است. در ابتدای هر پروژه یا دوره همکاری، بحث و توافق در مورد کارهایی که باید انجام شود و افرادی که مسئولیت آنها را بر عهده میگیرند، راه را برای عملکرد روان تیم هموار میکند. البته این نقشها باید متناسب با مهارتها و توانمندیهای اعضا، عادلانه و شفاف تقسیم شوند تا همه احساس مالکیت و تعهد در قبال کار مشترک داشته باشند.
3. برگزاری جلسات منظم
جلسات تیمی، کانون اصلی اطلاعرسانی، طرح ایده، حل مسئله و هماهنگی در سازمانهاست. برای تداوم همکاری اثربخش، تدارک جلساتی با ساختار منظم و دستور کار مشخص، کاملاً ضروری است. فواصل زمانی این جلسات بسته به ماهیت کار تیم، معمولاً روزانه، هفتگی یا ماهانه خواهد بود. جلسات کوتاه روزانه برای اطلاع از وضعیت فعالیتها، جلسات هفتگی برای مرور پیشرفت امور و جلسات ماهانه برای ارزیابی کلانتر عملکرد مناسب هستند.
4. استفاده از ابزارهای همکاری دیجیتال
امروزه ابزارهای متعدد و متنوعی برای تقویت همکاری در فضای دیجیتال در دسترس هستند. از ایمیل مارکتینگ گرفته تا پیامرسانهای سازمانی، اپلیکیشنهای مدیریت پروژه، ویرایشگرهای آنلاین مشترک و ویدئوکنفرانس، همگی در خدمت تسهیل ارتباطات، اشتراک دانش و هماهنگی در کار تیمی هستند.
استفاده هوشمندانه از این ابزارها، هنر همکاری (Art of Co-operating) را در عصر دیجیتال ارتقا میدهد. به ویژه در شرایطی که بخشی از تیم به صورت دورکار فعالیت میکنند، باید با اصول دورکاری آشنا باشیم. نقش این فناوریها بسیار پررنگتر میشود. البته فراموش نکنیم که هیچ ابزاری جای ارتباطات رودررو و تعاملات انسانی را نمیگیرد.
5. تشویق و قدردانی مستمر
هیچ چیزی به اندازه قدرشناسی مؤثر نیست. تحسین کارهای درست، تقدیر از تلاشها و سپاسگزاری از حمایتها، جو تیم را مثبتتر و دلگرمکنندهتر میکند. وقتی افراد میبینند که همکاری و کمکهای آنها دیده میشود و ارزش دارد، با انرژی بیشتری به کار تیمی ادامه میدهند. مدیران و اعضای تیم باید این فرهنگ تشویق و قدردانی دوجانبه را در تیم نهادینه کنند. یک “ممنون” یا “آفرین” ساده، گاهی میتواند در ایجاد حس تعلق و تقویت روابط کاری معجزه کند.
یکی از چالشهای رایج پیش روی تیمهای کاری، به ویژه در سازمانهای بزرگتر، وجود موانع ارتباطی و سیلوهای سازمانی است. هلدینگهایی مانند چابک با ترویج فرهنگ تسهیم دانش و منابع در میان شرکتهای زیرمجموعه، سعی در غلبه بر این موانع و تقویت هنر همکاری میان تیمهای مختلف دارند.
برای درک عمیقتر قدرت هنر همکاری، بیایید نگاهی به چند نمونه برجسته از همکاری در دنیای واقعی کسبوکار بیندازیم. یکی از این موارد، همکاری استراتژیک غولهای تکنولوژی مایکروسافت و سیسکو در زمینه امنیت سایبری است. این دو شرکت با تلفیق فناوریها و دانش خود توانستند راهکارهای جامعتری برای محافظت از مشتریان در برابر تهدیدات آنلاین ارائه دهند.
نمونه دیگر، پروژه ساخت هواپیمای ایرباس A380 است که مستلزم همکاری بیش از 1500 شرکت از 30 کشور بود. بدون هنر همکاری و هماهنگی دقیق این اکوسیستم عظیم، تولید بزرگترین هواپیمای مسافربری جهان ممکن نبود. مثالهای جالب دیگری از هنر همکاری را میتوان در صنایع سرگرمی و سینما یافت.
بسیاری از فیلمهای پرفروش نتیجه همکاری خلاقانه کارگردانان، نویسندگان، بازیگران و صدها عوامل پشت صحنه هستند. حتی رقبای سرسخت هم گاهی برای رسیدن به اهداف بزرگتر با هم متحد میشوند. پروژه مشترک سونی و مایکروسافت برای توسعه فناوریهای هوش مصنوعی و ابری، نشاندهنده قدرت همکاری در دستیابی به نوآوری در عین رقابت است.
نتیجهگیری
هنر همکاری (Art of Co-operating)، یکی از حیاتیترین مهارتهای قرن 21 است. در دنیای به هم پیوسته و پرشتاب کنونی، دیگر نمیتوان به تنهایی به مقصد رسید. برای حل مسائل پیچیده، خلق نوآوریهای بزرگ یا دستیابی به اهداف دشوار، راهی جز همکاری و مشارکت نداریم. هنر همکاری، نقشه راه رسیدن به موفقیت جمعی است.
در این مطلب، برخی از اصول بنیادین و تکنیکهای کاربردی هنر همکاری (Art of Co-operating) را مرور کردیم. از اعتماد و احترام متقابل گرفته تا ارتباطات شفاف، مسئولیتپذیری، تنوع و انعطافپذیری، همه و همه ارکان یک تیم توانمند و منسجم هستند.
برای پیادهسازی این اصول، میتوانیم تکنیکهایی مانند تدوین اهداف و نقشهای مشخص، برگزاری جلسات منظم، استفاده از ابزارهای دیجیتال و فرهنگ قدردانی را به کار بگیریم. مسیر تبدیل شدن به یک همکار عالی، فرایندی تدریجی و مستمر است و به تمرین و تجربه زیادی نیاز دارد.
اما با تعهد به اصول گفته شده و تلاش برای کسب مهارتهای لازم، هر فرد و هر تیمی میتواند سطح همکاری خود را بهبود بخشد. هرچه هنر همکاری (Art of Co-operating) در یک سازمان یا جامعه نهادینهتر شود، پیشرفت، نوآوری و شکوفایی بیشتری حاصل خواهد شد. پس بیایید این هنر ارزشمند را در خود و اطرافیانمان پرورش دهیم. آینده از آنِ همکاران خواهد بود.
منابع
